جمعه, 10 فروردين 1403

درمان سريع تشنج در محل

عنوان مقاله:درمان سريع تشنج در محل
      (in home therapy)

نويسندگان: مير قاسم قاسم زاده

در طب صرع مواردي وجود دارد كه حملات تشنجي بايد به مجرد آغاز با درمان مناسب متوقف شود.در اين گونه موارد اگر قرار باشد بيمار براي معالجه به درمانگاه يا اورژانس يا مطب پزشك ارجاع شود مدت زماني كه صرف اين مراجعه مي شود به فرض اينكه در آن مدت تشنج استمرار داشته باشد مي تواند آسيب هاي ترميم ناپذير مغزي را باعث گردد.

عليهذا در چنين مواقعي شايسته بلكه ضروري است كه در نخستين لحظات بروز تشنج اقدام درماني با هدف توقف هر چه سريع تر آن توسط خانواده يا اوليا، مدرسه در محل وقوع تشنج تحقق يابد .اهم اين موارد عبارتند از:

•كودكاني كه در گذشته status epilepticus داشته اند.
•آنان كه سابقه تشنجات همراه تب مكرر داشته يا درگذشته نوع تب و تشنج شان از نوع كمپلكس بوده است .
•بيماراني كه حملات صرعي آنان به دشواري و به نحو شكننده كنترل شده براي بروز تشنجات دراز مدت آسيب پذيرند.

1.   مراقبت از كودكاني كه براي نخستين بار حمله تشنجي آنان را عارض شده است .

2.   كساني كه حمله تب و تشنج آنان تكرار گذشته ولي از نوع ساده آن بوده.

3 .  آنان كه صرع شان به خوبي تحت كنترل آمده است به مراتب آسانتر از همه گروه قبلي بوده است .زيرا در اين گونه موارد اطمينان بخش به خانواده درباره ماهيت خوش خيم عارضه و اينكه به هنگام وقوع تشنج كودك را در چه وضعيتي قرار دهند و چه اقداماتي به عنوان كمك اوليه اعمال نمايند براي مديريت مشكل كودك (بيمار) كافي خواهد بود البته لازم به ذكر است كه مطالعات جديد نشان مي دهد حتي تشنجاتي كه مدت آنها كوتاه است يا آنها كه زمان كوتاهي طول مي كشد ولي در طي مدت كمي مكرر اتفاق مي افتد مي تواند تاثيرات مخرب بر روي مغز به همراه داشته باشد.در اين موارد نيز درمان abortive شايسته خواهد بود .در اين گونه از موارد نيز درمان هاي در محل با هدف قطع فوري تشنج (abortive therapy) توصيه مي شود

.نحوه اجراي درمان تشنج در محل:قطع تشنج اكتيو به خصوص آنها كه بيش از  5دقيقه طول مي كشد مي تواند از بروز استاتوس اپي لپتيكوس جلوگيري كند تحقيقات انجام شده در حيوانات در جريان استاتوس نشان مي دهد براي داروي بنزو ديازين ،فرصت زماني(time window) كوتاهي براي اعمال اثر مفيد و اثرات تشنج زدايي وجود دارد كه اگر در آن فرصت دارو تجويز شود مي تواند موثر واقع گردد .عدم توجه به اين نكته مي تواند عدم تاثير دارو را در قطع تشنجات ، وقتي كه تجويز با تاخير يا با دوز ناكافي انجام گيرد توجه نمايد.اين فرصت زماني تا 5 دقيقه بعد از آغاز تشنج است كه اگر در طي اين مدت دارو به بيمار رسانيده شود از مقاوم شدن تشنج به بنزو ديازپين ،آسيب هاي هيبو كامپ و بروز استاتوس اپي لپتيكوس جلوگيري شده تشنج به آساني توقف مي يابد.آموزش خانواده با عنايت به اينكه هرگاه Home therapy  يا abortive therapyطي 5 تا 10 دقيقه پس از آغاز تشنج اعمال شود رجوع به اورژانس را در اكثريت به اتفاق موارد منتفي مي سازد بسيار ضروري است كه فردي كه مراقبت از

كودك را به عهده دارد از قبل آموزش لازم را جهت درمان در محل ياabortive therapy فرا گرفته باشد وقتي كه تشخيص صرع احراز شود خانواده بايد درباره علت صرع ،ريسك تكرار حمله و اينكه اگر حمله يك بار ديگر اتفاق افتد چه اقداماتي بايد معمول گردد توجيه شوند .داروي مورد مصرف abortive therapy :در زمان حاضر بنزو ديازپين ها به ويژه ديازپام كه از راه ركتال و ميدازولام كه از طريق بيني يا پوكال تجويز مي شود از جمله داروهايي هستند كه براي خاتمه بخشيدن سريع تشنج در خانه يا مدرسه مورد استفاده قرار مي گيرند .مطالعات متعدد و تجارب چند ساله ايمني و تاثير مثبت ديازپام و ميدازولام را جهت كنترل استاتوس اپي لپتيكوس و تشنجات طولاني و seizure cluster  نشان داده است از نظر قطع تشنج ، ديازپام ركتال هر چند در همه سنين موثر است ولي مصرف آن در 4-3 سال اول زندگي مناسب تر به نظر مي رسد و در سنين بالاتر نظر بيماران از مقبوليت برخوردار نيست و چه بسا اوليا، مدرسه نيز اين طريق دارو درماني را نپسندند. در هر حال دوز لازم براي سنين مختلف به شرح زير است:

5-2 سال                   0/5mg/kg

11-6 سال                0/3mg/kg

12سال و بالاتر                 0/2mg/kg          

  غلظت لازم براي كنترل تشنج حاد در شير خواران و كودكان طي 4-2 دقيقه پس از به كار بردن 0/5-1mg/kg  ديازپام ركتال حاصل مي شود .ميدازولام اينترا نازال پوكال :مصرف پوكال يا اينترا نازال ميدازولام جذب سريع آن را به درون سير كولاسيون نتيجه مي دهد.در يك مطالعه نشان داده شد كه براي قطع سريع تشنج تجويز درون بيني ميدازولام موثرتر از ديازپام ركتال است.كما اينكه در گروه ديازپام ركتال در 60% بيماران 10 دقيقه پس از تجويز تشنج متوقف گرديد در حالي كه در گروه ميدازولام اينترا نازال در87% بيماران پس از 10 دقيقه تشنج خاتمه يافت.دوز مصرفي اين دارو 0/5-0/8mg/kg  است كه پس از حدود 5 دقيقه از آغاز تشنج به كار مي رود.